Collectiezorg: Bibliotheca Dominicana in het Gentse Pand
Tussen eind 2017 en begin 2019 werd door het team van de Gentse Boekentoren een intensieve zorgcampagne uitgevoerd waarbij alle werken uit de Bibliotheca Dominicana werden ontstoft en onder begeleiding van restauratrice Serafien Hulpiau waar nodig voorzien van een zuurvrije verpakking om verdere schade een halt toe te roepen.
Hun zogenaamd geleerd karakter was altijd een wezenskenmerk van de Dominicanen als bedelorde. Zo werd altijd bijzonder veel aandacht besteed aan de opleiding van novicen en speelden de Dominicanen als professoren ook een grote rol aan de Middeleeuwse universiteiten. Meest bekende exponenten hiervan zijn ongetwijfeld filosoof en natuurkundige Albertus Magnus en zijn leerling Thomas Van Aquino. Ze prijken ook beiden in beeld te midden van de boeken in de Gentse Bibliotheca Dominicana, waarbij de stralende zon aan een gouden ketting op de borst Thomas Van Aquino aardig het licht symboliseert dat zijn wetenschappelijke inzichten over de wereld verspreidt.
Vanaf de jaren 1970 sloten verschillende Domincanenkloosters in Vlaanderen onder druk van een afnemende kloosterbevolking. Op die manier kwamen bijvoorbeeld de bibliotheekcollecties van de kloosters in Tienen en Lier in Gent terecht. Begin de jaren 1990 moesten echter ook de Gentse Dominicanen kleiner gehuisvest worden. Er werd gezocht naar een nieuwe bestemming voor de rijke bibliotheekcollectie. Uiteindelijk wordt de collectie in erfpacht geschonken aan de Universiteit Gent, sinds 1963 ook gebruiker van het historische Dominicanenklooster, ‘Het Pand’. De collectie omvat naast 78 verluchte handschriften – waaronder twee 16de eeuwse door Nicolaas van Rosendaal geproduceerde en als Topstuk erkende Gradualia - ook 24 incunabelen en een 10.000-tal oude drukken.
De grootse operatie waarbij het bibliotheekmeubilair van de Dominicanen uit het klooster aan de Hoogstraat werd overgeplaatst naar het voormalig gastenkwartier in de Noordvleugel van ‘Het Pand’ werd afgerond tegen 1993, waarna de Bibliotheca Dominicana er een definitief onderkomen vond. Het beheer van de collectie werd toevertrouwd aan de Universiteitsbibliotheek – Boekentoren. De hele collectie is ontsloten via de collectieve catalogus van Gentse wetenschappelijke bibliotheken buiten de Universiteit, die door diezelfde Boekentoren wordt beheerd. Wie stukken wil consulteren kan ook daar in de leeszaal terecht.
Toegankelijkheid en collectiezorg zijn de absolute prioriteiten van de Boekentoren. Hoezeer die twee elkaar geenszins hoeven uit te sluiten wordt mooi gesymboliseerd door het akkoord van 2011 waarbij alle werken uit deze collectie gepubliceerd voor 1870 door Google gedigitaliseerd werden en 24/7 overal ter wereld consulteerbaar werden via de catalogus van de Universiteitsbibliotheek en via Googlebooks.
Voor vragen omtrent deze collectie kan u steeds terecht bij collectiebeheerder Hendrik Defoort (Hendrik.Defoort@UGent.be)
